"Πετσωματάδες"

Το ότι ο Αντώνης Σαμαράς  ζήτησε απ' τους ανθρώπους των γραμμάτων και τεχνών να απενοχοποιήσουν την Πατρίδα και το Θεό είναι κάτι που περιμέναμε από έναν θρησκευόμενο εθνικιστή . 

 Το ότι πρώτο τραπέζι πίστα πήγαν ο Ρέμος με τον Χατζηγιάννη (αλλά δεν έκατσαν δίπλα δίπλα), συν το γεγονός ότι ο πρώτος είχε κάνει τη φοβερή δήλωση πως δεν είναι ώρα για να παντρευτεί γιατί προέχει να σώσουμε την πατρίδα μας,  είναι κάτι με υπερβαίνει.

Γενικά με υπερβαίνει και σε αυτή την εκδήλωση, όπως και σ’ εκείνη του κ. Βενιζέλου η άποψή τους περί εκπροσώπων της τέχνης και του πολιτισμού.

Διαβάζοντας τα ονόματα των πνευματικών ανθρώπων οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της εξουσίας, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού (και για τους οποίους ειλικρινώς λυπάμαι που αποφάσισαν να βρεθούν εκεί, ερχόμενοι σε πλήρη αντίθεση με τις θέσεις που αποτυπώνονται στα πονήματά τους) μην τα κάνουμε σάλα τραπεζαρία όλα και ξεχάσουμε τι σημαίνει άνθρωπος του πνεύματος, αποδίδοντας τέτοια ιδιότητα σε ότι του φανεί του κυρίου Σαμαρά ή Βενιζέλου πως σημαίνει άνθρωπος του πνεύματος, προσκαλώντας τον να παραστεί στη συνάντηση πολιτισμού. Για να μη ξεχάσουμε και τι σημαίνει πολιτισμός…

Λυπάμαι που ίσως στενοχωρώ κάποιους φαν, αλλά ο καθείς στο είδος του και τα… «πολιτιστικά κέντρα» στα γαρούφαλλα τους… 

Κάποτε ο Παλαμάς ξεμπρόστιασε σε μια διάλεξη τους πατριδοκάπηλους «διανοούμενους» της τέχνης, ποιητές της συμφοράς.

«Ο πατριωτισμός είναι το ευγενέστερον των αισθημάτων, αλλά και το προχειρότερον εις εκμετάλλευσιν υπό των φωνασκών, των αγυρτών και των επιτηδείων παντός είδους. Εν τω καθ’ ημέραν βίω ο πατριωτισμός δύναται να χρησιμεύση ως πρόσχημα προς θεραπείαν και των ιδιοτελεστέρων συμφερόντων· εν τη φιλολογία υπό την αιγίδα του συχνότατα κρύπτεται η στειρότης του πνεύματος και πάσης φιλολογικής ιδιοφυΐας η έλλειψις. Ιδιαιτέρως παρ’ ημών αμέσως από της συστάσεως του ελληνικού βασιλείου εδημιουργήθη παραλλήλως προς τους κλεινούς “πετσωματάδες” των επαναστατικών κινημάτων σχολή “πετσωματάδων” της ποιήσεως υπό χείμαρρον μεγαλοκόμπου φιλοπατρίας καλυπτόντων την ισχνότητα των εννοιών και το χονδροειδές των αισθημάτων. Η φιλοπατρία όχι μόνον δεν προσθέτει τι, αλλά και ασχημίζει τους στίχους, οσάκις λείπει εξ αυτών η τέχνη και η ποίησις, όπως και τα λόγια, χωρίς τα έργα, καθιστώσιν αφορήτους τους τιτλοφορουμένους πατριώτας» (Άπαντα, Πρώτα Κριτικά)

Η Δημοκρατική της Ρόδου

Υ.Γ. Η λέξη «πετσωματάς» παρμένη από ένα ποίημα του Σουρή «Ο κ. Πετσωματάς» στο οποίο περιγράφεται ο βίος και η πολιτεία ενός «πατριώτη» κλέφτη, ο οποίος αντί να καταλήξει στην φυλακή, κατέληξε στα βουλευτικά έδρανα.

Οι πολύτιμες καραμέλες μου...

«Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα, ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής  απ’ ό,τι έχω ζήσει έως τώρα…

Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες, άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά, νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξει κανείς πουθενά.

Δεν έχω πια χρόνο για να ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που παρά τη χρονολογική τους ηλικία, δεν έχουν μεγαλώσει.

Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.

Δε θέλω να βρίσκομαι σε συγκεντρώσεις όπου παρελαύνουν παραφουσκωμένοι εγωισμοί.

Δεν ανέχομαι τους χειριστικούς και τους καιροσκόπους.

Με ενοχλεί η ζήλια και όσοι προσπαθούν να υποτιμήσουν τους ικανότερους για να οικειοποιηθούν τη θέση τους, το ταλέντο τους και τα επιτεύγματα τους.

Μισώ να είμαι μάρτυρας των ελαττωμάτων που γεννά η μάχη για ένα μεγαλοπρεπές αξίωμα. Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια για το περιεχόμενο… μετά βίας για την επικεφαλίδα.

Ο χρόνος μου είναι λίγος για να συζητώ για τους τίτλους, τις
επικεφαλίδες. Θέλω την ουσία,  η ψυχή μου βιάζεται… Μου μένουν λίγες καραμέλες στη σακούλα…

Θέλω να ζήσω δίπλα σε πρόσωπα με ανθρώπινη υπόσταση.

Που μπορούν να γελούν με τα λάθη τους.

Που δεν επαίρονται για το θρίαμβό τους.

Που δε θεωρούν τον εαυτό τους εκλεκτό, πριν από την ώρα τους.

Που δεν αποφεύγουν τις ευθύνες τους.

Που υπερασπίζονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Και που το μόνο που επιθυμούν είναι να βαδίζουν μαζί με την αλήθεια και την ειλικρίνεια.

Το ουσιώδες είναι αυτό που αξίζει τον κόπο στη ζωή.
Θέλω να περιτριγυρίζομαι από πρόσωπα που ξέρουν να αγγίζουν την καρδιά των ανθρώπων…

Άνθρωποι τους οποίους τα σκληρά χτυπήματα της ζωής τούς δίδαξαν πως μεγαλώνει κανείς με απαλά αγγίγματα στην ψυχή.

Ναι, βιάζομαι, αλλά μόνο για να ζήσω με την ένταση που μόνο η ωριμότητα μπορεί να σου χαρίσει.

Σκοπεύω να μην πάει χαμένη καμιά από τις καραμέλες που μου απομένουν…Είμαι σίγουρος ότι ορισμένες θα είναι πιο νόστιμες απ’ όσες
έχω ήδη φάει.

Σκοπός μου είναι να φτάσω ως το τέλος ικανοποιημένος και σε ειρήνη με τη συνείδησή μου και τους αγαπημένους μου.

Εύχομαι και ο δικός σου να είναι ο ίδιος γιατί με κάποιον τρόπο θα φτάσεις κι εσύ…»

 Mario de Andrade

Του Λαζάρου

Νεφοσκεπὲς ψιλόβροχο ἡμέρας.
Κάτι μωραὶ καμπάνες πιτσιλᾶνε
τὸν ὕπνο τοῦ Λαζάρου νὰ ἐξέλθει.
Καλὰ στοκαρισμένο τὸ φῶς γύρω γύρω.

Εἶχα καὶ γὼ νὰ δεῦρο κάποιους ἔξω
μὰ δὲ μοῦ ἀποκρίθηκαν ἂν θέλουν.

Πῶς ν᾿ ἀποκριθοῦν
μὲ ὠτακουστὴ ποὺ ἄφησες καλὰ στοκαρισμένο
τὸ φῶς γύρω γύρω.

Κι ἔπειτα γιατὶ τοὺς ρωτᾷς ἂν θέλουν.
Τὸ θαῦμα δὲ ρωτάει.
Σ᾿ ἁρπάζει ἀπὸ τὸ αὐτὶ καὶ
σέρνοντας σὲ πετάει στὸ φῶς.
Χαίρεσαι βέβαια μὲ τὴν ἔκλαμψη, δὲν ἀντιλέγω
ἀλλὰ σὲ τρώει ἀπὸ μέσα σκουλήκι ἡ ἀγωνία
μὴν εἶναι καὶ τὰ θαύματα θνητά.

Ἄστους λοιπὸν καλύτερα ἐκεῖ
μὴν ἔχωμεν νὰ ἄρωμεν γιὰ δεύτερη φορὰ
κενὸν τὸν κράββατόν τους.

                                                                                (Κική Δημουλά)

Ο άβολος ήρωας

Στις 3 Απριλίου του 1968 ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ μιλάει για τελευταία φορά στο Μέμφις των ΗΠΑ, και στις 4 Απριλίου δολοφονείται στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου του από ελεύθερο σκοπευτή.

Χρόνια μετά, στις ΗΠΑ τιμάται η μνήμη του, όμως όσο ζούσε βρισκόταν στο στόχαστρο της CIA και του FBI που –εν γνώσει του προέδρου της χώρας- προσπαθούσαν να αποδείξουν σχέσεις του με κομμουνιστικούς κύκλους του εξωτερικού και τον χαρακτήριζαν "όργανο στα χέρια των ανατρεπτικών δυνάμεων, οι οποίες επιχειρούν να υπονομεύσουν το έθνος".

Τους φόβιζε η μεγάλη απήχηση του στον κόσμο, τους φόβιζαν οι 200.000 άνθρωποι που τον Αύγουστο του 1963 συγκεντρώθηκαν στην Ουάσιγκτον, για να ακούσουν τα λόγια του.

Θα παίξουν πάλι τα ντοκιμαντέρ με τις γνωστές σκηνές: ο Κινγκ αγωνίζεται κατά του διαχωρισμού των μαύρων στο Μπέρμιγχαμ (1963), ο Κινγκ εκφωνεί τον περίφημο λόγο για "το όνειρό του" (I have a dream) στην Ουάσιγκτον (1963), ο Κινγκ διαδηλώνει στη Σέλμα της Αλαμπάμα για το δικαίωμα ψήφου (1965), και, τέλος, ο Κινγκ νεκρός στο μπαλκόνι ενός μοτέλ στο Μέμφις (1968). αλλά τίποτε για την δράση του και τις απόψεις του τα τελευταία του χρόνια.

"Θάβεται" το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια της δράσης του, μάλλον άρχισε να σκέφτεται ότι η "μη βία" δεν είναι και τόσο αποτελεσματική και άνοιξε τη δράση του και σε άλλα ζητήματα.

' Οταν από το 1965, ο Κινγκ παρακολουθεί αντιθέσεις στις γραμμές του μαύρου κινήματος και μιλά για αναδιανομή του πλούτου,εντοπίζοντας το χάσμα που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς πολίτες των ΗΠΑ.

"Οι απόβλητοι της χώρας μας -οι φτωχοί λευκοί και οι φτωχοί μαύροι- ζουν σε μια απάνθρωπα άδικη κοινωνία. Πρέπει να οργανώσουν μια επανάσταση ενάντια σ' αυτή την αδικία, όχι ενάντια στη ζωή των συμπολιτών τους, αλλά ενάντια στις δομές εκείνες που επιβάλλουν την άρνηση της κοινωνίας να άρει το άγος της φτώχειας." ΄Οταν έκανε τον απολογισμό και έλεγε:

"Πρέπει να σας ομολογήσω σήμερα, ότι λίγο καιρό μετά την ομιλία μου εκείνη στην Ουάσιγκτον ("Εχω ένα όνειρο"), άρχισα να βλέπω ότι το όνειρο είχε μεταβληθεί σε εφιάλτη. ΄Οταν γύριζε όλη τη χώρα, για να συγκεντρώσει έναν "πολυφυλετικό στρατό φτωχών". Το σύνθημα της "μη βίας" αντικαθίσταται από την πολιτική της "μαζικής ανυπακοής":

"Η μη βίαιη διαμαρτυρία πρέπει τώρα να ωριμάσει σε ένα νέο επίπεδο, έτσι ώστε να ανταποκριθεί στην ανυπομονησία των μαύρων και τη σκληρή αντίσταση των λευκών. Αυτό το υψηλότερο επίπεδο είναι η μαζική πολιτική ανυπακοή."

Τοποθετείται πια ανοιχτά ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ και υπέρ των καταπιεζόμενων της Λατινικής Αμερικής.

"'Ερχεται κάποτε μια στιγμή που η σιωπή γίνεται προδοσία'. Αυτή η στιγμή ήρθε για μας ως προς το Βιετνάμ(...)
Για μένα, η σύνδεση ενός ιερέα με την ειρήνη είναι τόσο προφανής, ώστε μερικές φορές ξαφνιάζομαι με όσους με ρωτούν γιατί μιλώ κατά του πολέμου. Ισως αγνοούν ότι το χαρμόσυνο άγγελμα απευθύνεται σε όλους - κομμουνιστές και καπιταλιστές, στα παιδιά τους και τα δικά μας, σε μαύρους και λευκούς, επαναστάτες και συντηρητικούς (...)
Η τρέλα του Βιετνάμ πρέπει με κάποιο τρόπο να τελειώσει. Και πρέπει να τη σταματήσουμε αμέσως. Μιλώ ως τέκνο του Θεού και αδελφός των φτωχών του Βιετνάμ που υποφέρουν. Μιλώ γι' αυτούς που η γη τους ερημώθηκε, που αφανίστηκαν τα σπίτια τους, που καταστράφηκε ο πολιτισμός τους. Μιλώ για τους φτωχούς της Αμερικής που πληρώνουν το διπλό τίμημα: σμπαραλιασμένες ελπίδες στην πατρίδα, θάνατος και διαφθορά στο Βιετνάμ. Μιλώ ως πολίτης του κόσμου, ενός κόσμου εμβρόντητου από το δρόμο που πήραμε. Μιλώ ως Αμερικανός στους ηγέτες του ίδιου μου του έθνους. Η πρωτοβουλία του πολέμου υπήρξε δική μας. Από εμάς πρέπει να έρθει και η πρωτοβουλία για τον τερματισμό του." (από την περίφημη ομιλία του στην εκκλησία Ρίβερσαϊντ της Νέας Υόρκης, στις 4 Απριλίου 1967)

Οι τοποθετήσεις του σ'αυτά τα θέματα έχουν "σβηστεί" από την ιστορία.

Και εντελώς...."τυχαία", ένα χρόνο ακριβώς μετά (4.4.1968) τον συνάντησε ο ελεύθερος σκοπευτής...

Ο άβολος ήρωας

Τώρα που είναι για τα καλά νεκρός
Ας τον υμνήσουμε
ας χτίσουμε μνημεία στη δόξα του
ας ψάλουμε το ωσαννά στο όνομά του.
Οι νεκροί γίνονται
οι πιο βολικοί ήρωες: Ανήμποροι
να σηκωθούν
και ν' αρνηθούν τις εικόνες
που πλάθουμε από τις ζωές τους
Ετσι κι αλλιώς,
είναι πιο εύκολο να χτίσεις μνημεία
από το να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο.
Κι εμείς, με τη συνείδηση ήσυχη
θα μάθουμε στα παιδιά μας
ότι ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος ... κι ας ξέρουμε
πως παραμένει
η υπόθεση για την οποία έζησε
και πως το όνειρο για το οποίο πέθανε
παραμένει όνειρο,
το όνειρο ενός νεκρού ανθρώπου.

(Το ποίημα είναι του Καρλ Ουέντελ Χάιμς, λίγους μόλις μήνες μετά τη δολοφονία του Κινγκ. Με μεγάλη ακρίβεια περιγράφει -προφητικά- τη δημιουργία του μύθου "Μάρτιν Λούθερ Κινγκ" και την αποσιώπηση της πραγματικής του δράσης.)

Έστησ' ο Έρωτας χορό

Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,

Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους
Ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.

Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,
Χύνονται μες την άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,

Και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,

Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
Έξ' αναβρύζει κι η ζωή σ' γη, σ' ουρανό, σε κύμα.

Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητό 'ναι κι άσπρο,
Ακίνητ' όπου κι αν ιδής, και κάτασπρ' ως τον πάτο,

Με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ' η πεταλούδα,
Που 'χ' ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.

Αλαφροίσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι 'δες;
Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!

Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
Ουδ' όσο κάν' η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,

Γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,

Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,
Κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

Διονύσιος Σολωμός " Ο Πειρασμός" απόσπασμα από το "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι"

Οι φωτογραφίες είναι του Μανώλη Σαρρή και από την όμορφη φύση της Ρόδου.