"Οι απελευθερωτικοί αγώνες είναι σαν τα έργα τέχνης"

Πως μπορεί σήμερα να αισθάνεται κάποιος από τους πρωταγωνιστές του ’73, που πάλεψε πριν 38 χρόνια για ένα καλύτερο κόσμο, που πίστεψε ότι ο αγώνας του Πολυτεχνείου ήταν η απαρχή, γι’ αυτό το όραμα;

Πως αισθάνεται κάποιος , όταν ακούει να αποδίδονται ευθύνες γι’ αυτή την κατρακύλα στην  γενιά του Πολυτεχνείου;

Πως αισθάνεται κάποιος,  όταν μετά τόσα χρόνια, τα συνθήματα του Πολυτεχνείου παραμένουν επίκαιρα όσο ποτέ;

Που χάσαμε το νόημα, την ιδέα, το δρόμο που χάραξε εκείνος ο Νοέμβρης;

Πως μπορούμε φέτος, να κοιτάξουμε , μήπως από την Πατησίων ή από τη Στουρνάρη εμφανιστεί εκείνο το άγριο πνεύμα του '73 και μας μεταλαμπαδεύσει κάτι από την πυρκαγιά κι από το θάμπος του;

Να αισθανθούμε πως «τίποτε δεν πάει χαμένο στη χαμένη μας ζωή»;

Δύο από τους βασικούς πρωταγωνιστές εκείνων των ημερών,  η Βέρα Δαμόφλη και ο Μάκης Μπαλαούρας, απαντούν στα ερωτήματα ,  ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις σήμερα περισσότερο από ποτέ. Δύο από τους πολλούς που συνέχισαν  να αγωνίζονται, αλλά διαλέγοντας έναν διαφορετικό δρόμο από εκείνον των λίγων που φάνηκε να εξαργυρώνουν που  μετάλλαξαν τον αγώνα εκείνο σε πολιτική καριέρα και σε βόλεμα και που δυστυχώς ταυτίστηκε αλλά και στιγματίστηκε μια γενιά ολόκληρη μαζί τους. Δύο από τους πολλούς που συνέχισαν να είναι παρόντες, διαλέγοντας τον «σιωπηρό δρόμο» της πλειοψηφίας, μιλούν στη «δ» για τότε, για τώρα, για αύριο…

  

«Οι απελευθερωτικοί αγώνες είναι σαν τα έργα τέχνης. Ανήκουν στις κοινωνίες, στην ιστορία, σε όσους τους έχουν ανάγκη. Δεν πάνε χαμένοι. Εμπνέουν τις νέες γενιές. Εξάλλου, η «γενιά του Πολυτεχνείου» δεν σταμάτησε το 1973 ν’ αγωνίζεται για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση και τυραννικά δεσμά. Συνέχισε. Οι περισσότεροι αγωνίζονται έως σήμερα για τις ίδιες ιδέες. 

Στη μεταπολίτευση, το λάθος τους ήταν ότι δεν βάθυναν την ενότητα του αντιδικτατορικού κινήματος. Παρά τις προσπάθειες για ένα καινούργιο ενωτικό κίνημα, η Αριστερά – στην οποία η πλειοψηφία της «γενιάς» ανήκε και ανήκει – παραμένει διασπασμένη, άτολμη κι αμήχανη μπροστά στις νέες δικτατορίες που επιβάλλονται. Οι καταγγελίες, οι διαδηλώσεις, οι αποσπασματικές απεργίες δεν αρκούν. Ούτε για να ακυρωθούν τα χαράτσια δεν μπορεί να αγωνιστεί ενωμένη.     

Γράφει ο Κώστας Βάρναλης στο ποίημα «Σταδιοδρομία»: Πήδα στη γκιόστρα νιόγαμπρος μ’ αριστερή παντιέρα,/ για να ‘χει αξία, σα «μετανοιώσεις», γιόκα, παραπέρα. Αυτό ισχύει για τους λίγους. Έχουν προσωπική ευθύνη επειδή υπηρετούν ένα άδικο, εκμεταλλευτικό, απάνθρωπο σύστημα. Όχι επειδή μετείχαν στον αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας. Η μετέπειτα πορεία τους δεν απαξιώνει ούτε τον αγώνα ούτε τη συμμετοχή τους.

Από βλακεία ή εκ του πονηρού, η στάση αυτών των ολίγων χρησιμοποιείται σήμερα ως πρόφαση. Αναζητούνται εξιλαστήρια θύματα για τα σημερινά αδιέξοδα μέσα στη διεθνή κρίση του καπιταλισμού, για την αυταπάτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τον οικονομικό πόλεμο, για τη διαφθορά κ.α. Υποβόσκει μία σκοταδιστική προπαγάνδα που μπορεί να μετατραπεί σε κυνήγι και κάψιμο μαγισσών.

Γιατί αυτό που πραγματικά ανησυχεί την άρχουσα τάξη και όσους έχουν ταυτιστεί με αυτήν είναι ότι η εξέγερση του Νοέμβρη, όπως και κάθε εξέγερση ενάντια σε τυράννους και κατακτητές, εμπνέει τους εφήβους και τους νέους. Ότι το «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία» ακούστηκε πάλι στις πλατείες, στους δρόμους και είναι πολύ επίκαιρο.

Σήμερα, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο επικρατεί ξανά το γκρίζο χρώμα. Θυμίζει την ανατολή του ολοκληρωτισμού στον 20^ο αιώνα. Φασισμός. Ναζισμός. Πόλεμος. Η ιστορία μπορεί να μην επαναλαμβάνεται, αλλά όσοι λαοί την ξεχνούν θα ξαναπάθουν. Το «άγριο πνεύμα του ‘73», όπως το λέτε, αναδύθηκε μέσα από τις καρδιές και τα μυαλά ανθρώπων που ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Τόλμησαν. Αγωνίστηκαν ενωμένοι για να ζήσουν ελεύθεροι.

( ΒΕΡΑ ΔΑΜΟΦΛΗ Δημοσιογράφος, συμμετείχε  στον αντιδικτατορικό αγώνα μέσα από το φοιτητικό κίνημα ως Φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, μέλος της επιτροπής αγώνα της Φιλοσοφικής Σχολής, μέλος της πρώτης συντονιστικής επιτροπής του Πολυτεχνείου, συμμετείχε στις καταλήψεις της Νομικής Σχολής και στην κατάληψη του Πολυτεχνείου.)

«Ήταν ένας όμορφος αγώνας, με συντροφικότητα και αγάπη μεταξύ μας. Και όχι απλά θεωρητική, αλλά στην πράξη, απέναντι στους δικτάτορες και τους αδυσώπητους μηχανισμούς βίας τους. Επομένως, αισθάνομαι, ότι καλώς κάναμε και παλέψαμε τότε, παρά το γεγονός ότι τα οράματα δεν υλοποιήθηκαν. ΄Ομως, πιστεύω, ότι συμβάλαμε στο να βαθύνει η δημοκρατία, στο να ακούγεται η φωνή των δρώντων συλλογικοτήτων, το να διαδοθεί το μήνυμα ότι μόνο με αγώνες υπάρχουν κατακτήσεις και κανένας απ’ την εξουσία δεν χαρίζει τίποτε. Αυτό, μπορεί να το δει κάποιος, σε σύγκριση με την «δημοκρατία» που υπήρχε πριν την δικτατορία. Με ένα κράτος εμφυλιοπολεμικό, εχθρικό στον πολίτη και στις κοινωνικές και πολιτικές συλλογικότητες.

"Η γενιά του Πολυτεχνείου, όπως  κάθε γενιά, δεν είναι ενιαία και αδιαίρετη.
Και η ΕΑΜική γενιά της μεγάλης αντίστασης στους κατακτητές, δεν ήταν ενιαία.
Επομένως στην ηλικιακή αυτή ομάδα, μπορεί να βρεθεί κάθε καρυδιάς καρύδι.
‘ Ένα επιπλέον στοιχείο είναι, ότι η δικιά μας η γενιά, έστω και όπως παραπάνω την προσδιόρισα, δεν κυβέρνησε. Παρέδωσε την όποια εξουσία, στους προηγούμενους πολιτικούς διαχειριστές της.
Αυτό ήταν το μεγάλο και συντριπτικό λάθος της.
Και αυτό συνέβη σε όλο το πολιτικό φάσμα. Από την δεξιά, μέχρι την αριστερά.
Ο Κ. Καραμανλής, ο Α. Παπανδρέου, ο Φλωράκης ή ο Κύρκος, ήταν αυτοί που συνέχισαν το πολιτικό παιχνίδι.

Απλώς η δικιά μας η γενιά, τους έθεσε για περίπου 15 χρόνια ένα πλαίσιο, ένα «κορσέ» που δεν μπορούσαν μέχρι τότε να το διαρρήξουν.
Μετά σιγά-σιγά τα κατάφεραν.
Πάρτε για παράδειγμα την ίδρυση, δημιουργία και τον τρόπο παρέμβασης στην πολιτική και κοινωνική ζωή από τα ΜΜΕ και κυρίως την τηλεόραση που αυθαίρετα φτιάχτηκαν, αυθαίρετα λειτουργούν, με σκοπιμότητα χαράζουν πολιτική.

Τα συνθήματα παραμένουν επίκαιρα, διότι ακριβώς δεν υλοποιήθηκαν οι ελπίδες της «γενιάς» μας.

Το κουβάρι το συνεχίζει από εκεί που το αφήσαμε εμείς, η νέα γενιά, με τους αγώνες της, την μαχητικότητα της, την ευρηματικότητά της και η οποία σφραγίζει το σημερινό γίγνεσθαι, ακόμα και αν δεν φαίνεται αυτή η σφραγίδα στο σήμερα.
Σε μια εποχή μάλιστα που ο αγώνας της είναι πολύ πιο δύσκολος από τον δικό μας.
Διότι εμείς είχαμε ορατούς εχθρούς και επομένως εύκολα αντιμετωπίσιμους ενώ αυτοί έχουν ύπουλους μηχανισμούς με εγχώρια και διεθνή πλοκάμια.

Ο μόνος χαμένος αγώνας είναι αυτός που δεν δόθηκε ποτέ.

( ΜΑΚΗΣ ΜΠΑΛΑΟΥΡΑΣ  Οικονομολόγος, ξεκίνησε τη δράση του ήδη από μαθητής στους αγώνες του 1-1-4 συνεχίζοντας να αγωνίζεται ενάντια στη δικτατορία και σαν φοιτητής της Α.Σ.Ο.Ε. Μέλος της συντονιστικής επιτροπής, τραυματίζεται στην ταράτσα της Νομικής και συλλαμβάνεται. )

" Η Δημοκρατική της Ρόδου" 17.11.2011