Τις πταίει;

H μετακόμιση των γραφείων του ΠΑΣΟΚ από την Χαριλάου Τρικούπη στην οδό Ιπποκράτους δυστυχώς δεν απέτρεψε τους συνειρμούς.

Από τις 10 Δεκεμβρίου του 1893 που ο τότε πρωθυπουργός δήλωνε από το βήμα της Βουλής «Δυστυχώς... επτωχεύσαμεν», πέρασε πάνω από ένας αιώνας.

«Τις πταίει;» ρωτούσε οΧ.Τρικούπης.

«Πού πήγαν τα λεφτά;» ρωτούσε ο Γ. Παπανδρέου στις τελευταίες εκλογές. Και στις δύο περιπτώσεις αναπάντητα ερωτήματα και ένοχοι στο απυρόβλητο...

Οι ομοιότητες ξεπερνούν τις συμπτώσεις διαβάζοντας την ιστορία του Χ.Τρικούπη τόσο που νομίζεις πως ο 19ος αιώνας είναι εδώ ακόμη.

Ο Τρικούπης πίστευε πως ο εκσυγχρονισμός του κράτους ( από τότε εκσυγχρονίζεται...) θα προσελκύσει επενδυτές και με την ανάπτυξη της οικονομίας η βελτίωση των οικονομικών θα ήταν τέτοια που θα μπορούσε να αναταποκριθεί στις υποχρεώσεις του το κράτος. Σας θυμίζει κάτι;

Στις επτά κυβερνήσεις που σχημάτισε συνολικά και υπήρξε πρωθυπουργός, ο Τρικούπης θα συνάψει ισάριθμα δάνεια με όρους που κάνουν τους σύγχρονους κερδοσκόπους να ωχριούν. Από το συνολικό ονομαστικό ποσό των 643 εκατ. χρυσών φράγκων θα εισπραχθούν μόνο 463 εκατ. Για τα παλιά και τα διαρκώς νεότερα δάνεια θα καταβάλλονταν τη δεκαετία 1880-90 τοκοχρεολύσια ύψους 455 εκατ. χρυσών φράγκων, περίπου το 50% του προϋπολογισμού.

Παράλληλα, η φορολογία εκτινασσόταν στα ύψη. Τα «είδη πολυτελείας», τότε όπως και τώρα,ήταν ο στόχος του υπουργείου Οικονομικών, με υπουργό Οικονομικών κατά κανόνα τον ίδιο τον Τρικούπη. Οινοπνευματώδη, καπνός και σιγαρόχαρτα ήταν τα πρώτα που επιβαρύνθηκαν. Προφανώς, μιλάμε γι' αυτές τις... μικρές πολυτέλειες της καθημερινότητας, που αφορούν τον απλό καθημερινό πολίτη και... γεμίζουν τα ταμεία.

Με τα δημόσια οικονομικά σε αδιέξοδο και τα ελληνικά χρεόγραφα σε κατρακύλα, ο Χαρίλαος Τρικούπης κατέφυγε σε νέους φόρους, κάνοντας ταυτόχρονα έκκληση στο λαό να στηρίξει την οικονομία.

Αυτό σίγουρα σας θυμίζει κάτι...

Προσπαθώντας να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της χώρας (κληρονομούμε και λέξεις πλην των άλλων....), κάλεσε τον άγγλο λόρδο και οικονομολόγο Εδουάρδο Λω να μελετήσει την κατάσταση. Παράλληλα, ξένοι κεφαλαιούχοι, που ήταν πρόθυμοι να...»βοηθήσουν» (διάβαζε: να δέσουν χειροπόδαρα) τη χώρα, έστειλαν δικούς τους ανθρώπους να ελέγξουν τα οικονομικά της Ελλάδας, όπως τον οικονομικό επιθεωρητή Ρου οι Αγγλοι και τον τραπεζίτη Μόργκαν οι Αμερικανοί, οι οποίοι έκαναν φύλλο φτερό τα οικονομικά στοιχεία.

Σας θυμίζει κάτι με οικονομικούς ελεγκτές εκ Βρυξελλών;

Ο δε κ.Ε.Λω όπου καθόταν κι όπου στεκόταν μιλούσε για το πόσο καλά και θετικά πάνε όλα στην ελληνική οικονομία και σαν άλλος Στρος Καν, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι όλα με τα κατάλληλα μέτρα θα γίνουν ανθηρά.Μετά τα χίλια καλά λόγια πήραμε κι άλλο δάνειο και προφανώς για τα καλά λόγια φέρει δρόμος της Αθήνας το ονομά του...

Με τούτα και με τ' άλλα, με ανεβοκατέβασμα στην εξουσία, με παραιτήσεις και κόντρες με το παλάτι, ο Χ.Τρικούπης τον Δεκέμβριο του 1893 θα αναγκαστεί να δηλώσει από το βήμα της Βουλής ότι το κράτος αδυνατεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του ως προς τα εξωτερικά δάνεια. Οσο για τα εσωτερικά δάνεια, αυτά θα εξοφλούνταν για να μη χρεοκοπήσουν οι ελληνικές τράπεζες.

Τι σύμπτωση κι αυτή σ' αυτό το πήγαινε έλα της ιστορίας...

Γράφει η αντιπολιτευόμενη εφημέριδα «Παλιγγενεσία »την επομένη της δραματικής εκείνης συνεδρίασης

«Ανθρωποι μηδέποτε ελθόντες εις την Βουλήν, χθες συνωθούντο εκεί. Εβλεπε δέ τις και ανησύχους μορφάς εκ του κύκλου των τραπεζιτών και του χρηματιστηρίου. Ευθύς μετά την επικύρωσιν των πρακτικών ήλθεν εις το βήμα ο Πρωθυπουργός κρατών χαρτίον λευκόν. Αφού εισαγωγικώς αναμάσησε τα περί αρωγής της ξένης πίστεως και ενίσχυσιν των εγχωρίων Τραπεζών, δι' εκατοστήν φοράν επανέλαβε το οικτρόν ψεύδος ότι έχομεν ισοζύγιον και επαρκούμεν εις πάσας ημών τας υποχρεώσεις.»

Ενδιαφέρον έχει τι έγινε μετά το θάνατο του Τρικούπη.

Ανέλαβε ο Δηλιγιάννης.Αυτός που οδήγησε την Ελλάδα σε ατιμωτικό πόλεμο κατά της Τουρκίας. Μετά την ήττα πανηγυρικά ήλθε ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος Δ.Ο.Ε. (ο πρόγονος του Δ.Ν.Τ.) ,που άρχισε να εισπράττει για λογαριασμό των δανειστών τους φόρους από τα είδη του μονοπωλίου (πετρέλαιο, αλάτι, σμύριδα, σπίρτα, καπνός, σιγαρόχαρτα και παιγνιόχαρτα), καθώς επίσης τα τέλη χαρτοσήμου μαζί με τους δασμούς του τελωνείου στον Πειραιά.

Η ιστορία, προφανώς, επαναλαμβάνεται, ίσως γιατί δεν μαθαίνουμε απ' αυτή.

Πολλά από τα στοιχεία που αναφέρονται, είναι από το ενδιαφέρον βιβλίο της Λύντια Τρίχα, «Χαρίλαος Τρικούπης - Μια βιογραφική περιήγηση», που κυκλοφόρησε πρόσφατα.