Τρίτη 12 Οκτωβρίου 2010

Η εποχή της Μελισσάνθης



"Λίγο μετά τον πόλεμο είδα σε μια εφημερίδα -κίτρινη την θυμάμαι, σαν όλες τις εφημερίδες- μια είδηση χαμένη στις πολλές, από τη κατεστραμμένη Γερμάνια. Έγραφε για μια γυναίκα που ο πόλεμος της είχε αρπάξει όλους τους δικούς της. Κι έρημη καθώς ήταν, για να επιζήσει, πουλούσε ερωτα μες στο ερειπωμένο υγρό λιμάνι του Αμβούργου. Ένα βραδύ, καθώς τριγύριζε μέσα στους σκοτεινούς δρόμους του λιμανιού γνωρίζει ένα στρατιώτη, νέο παιδί κι άρρωστο σχεδόν, που επέστρεφε απ' την αιχμαλωσία. Πήγαν να κάνουν ερωτα σ' ένα φτηνό ξενοδοχείο. Κι εκεί, πάνω στο κρεβάτι, από το αφύλαχτο που κρέμονταν στο λαιμό του, τον αναγνώρισε … Ήταν ο γιος της. Τρέχει έξαλλος αυτός και πνίγεται στα κρύα νερά του λιμανιού, κι εκείνη, που το μυαλό της σάλεψε, απόμεινε τρελή ν' αποζητά το γιο της στο λιμάνι. Εδώ τελειώνει η είδηση. Πως μου 'ρθε το όνομα της Μελισσάνθης μέσα μου ξαφνικά; Μια γυάλινη ηρωίδα του μεσοπολέμου να παίρνει έτσι αυθαίρετα την όψη μια τρελής μητέρας, ερωμένης και αδελφής, μέσα στα ερείπια μιας κατεστραμμένης πόλης. Η ιστορία αυτή άφησε μέσα μου μια ταραχή ως τώρα που τελείωσα την εποχή της Μελισσάνθης, χωρίς να ξέρω αν τέλειωσα και με το πρόσωπό της.


Χρονικό ενός καιρού οι πρώτες μέρες της απελευθέρωσης, με ανεξίτηλες βιογραφικές εικόνες. Σαν το παλιό στο καπηλειό με τους δυο φίλους που ζητάν δραματικά και επίμονα να σταματήσουν τον χρόνο ή εκείνο το φίλο που τον χάσαμε σχεδόν παιδί -τον λέγαν Εκτωρα Οικονομίδη και ήταν 20 χρονών όταν τον τύφλωσαν και τον θανάτωσαν οι Γερμανοί στο Χαϊδάρι, αφού βέβαια τον πρόδωσαν οι «εθνικόφρονες» εκείνου του καιρού. Και εικόνες άπειρες από κατεστραμμένα σπίτια σαν χέρια αιχμηρά που να ζητάν ελεημοσύνες από τον ουρανό. Και μάνες να γυρεύουν τα παιδιά τους πάνω στις καμένες στέγες με ένα πλήθος που να κραυγάζει έξαλα και αλλοπρόσαλλα συνθήματα. Μέσα στον αλαλαγμό ρωτούσαμε και ψάχναμε να βρούμε την Μελισσάνθη, σύμβολο ιδανικών αλλοτινών καιρών. Μα η Μελισσάνθη δεν βρισκόταν πουθενά…

Η Μελισσάνθη απόμεινε τρελή να αποζητάει μοιρολογώντας τον πνιγμένο γιό της. Πώς βρέθηκε εκείνες της μέρες στην Αθήνα, δεν έγινε γνωστό . Όλοι ρωτούσαν να την βρουν μαζί με αυτούς και εγώ, γνωρίζοντας πως ίσως να βρισκόταν κάπου εκεί ανάμεσα μας. Μάθαμε τέλος πως συνάντησε τυχαία διαδηλωτές, πως την ποδοπάτησαν και της σπάσανε τα κόκαλα. Έτσι στην γη πεσμένη και νεκρή την βρήκαν περαστικοί και δίχως προσευχή την θάψαν βιαστικά για να πρόλαβαν τη βραδινή παρέλαση για την απελευθέρωση. 
Μια απελευθέρωση που έκρυβε μέσα της έναν θανατερό συμβιβασμό, την βία και την ενοχή, την προδοσία και την χωρίς γιατρειά τραυματισμένη ελευθερία. Μια απελευθέρωση που δεν πρόλαβε να γίνει λαϊκή. Την κατέγραψαν με ευκολία εθνική και την γιορτάζουν στα Δημαρχεία και τις Νομαρχίες.
Η εποχή της Μελισσάνθης τελείωσε. Σήμερα ζω για πάντα τον χαμό της. Και ο κόσμος δεν πάει να γίνει καλύτερος. Με όλα αυτά δεν θέλω να δώσω ιστορικές διαστάσεις στην Μελισσάνθη και στην εποχή της. Επιθυμώ να καταγράψω μόνο, την προσωπική μου περιπέτεια και συμμετοχή στην πρόσφατη ιστορία του κόσμου, έτσι όπως την έζησα μέσα από το σπίτι μου και μέσα από την πόλη που εξακολουθώ να ζω."


Μάνος Χατζιδάκις,
Δεκέμβριος 1980.


Με αφορμή την ημέρα  που κατά πως λέει ο Ρίτσος "...Bούιζε η πολιτεία. Bούιζε ο κόσμος. Bούιζε κι η καρδιά του ανθρώπου, σαν ένα ζήτω..." ., την ημέρα που απελευθερώνεται η  Αθήνα, στις 12 Οκτωβρίου του 1944. 
Δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερο "επετειακό".
Μια Μελισσάνθη πεθαίνει μέσα μου κάθε μέρα."Κι ο κόσμος μας δεν πάει να γίνει καλύτερος"...Η αίσθηση της στέρησης της ελευθερίας,δεν υπάρχει μόνο από ξένους κατακτητές με όπλα...



4 σχόλια:

  1. Εξαιρετικό το κείμενο και ευχαριστούμε πολύ για την υπενθύμιση.
    Ανεκτίμητη αυτή η καταγραφή της προσωπικής ιστορίας του Μ. Χ. "όπως την έζησε από το σπίτι του"

    Την καλησπέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. τελικα ποσο ταιριαστη ειναι η χαρμολυπη σε αυτον τον τοπο τον διεφθαρμενο!!!
    η χαρα της απελευθερωσης, δεμενη με τη λυπη για το χαμο της μελισσανθης, για το χαμο τοσων και τοσων που πεθαναν αδικα, που χαθηκαν μεσα στην τυφλη βια του πολεμου και τις παρενεργειες του...
    η ατμοσφαιρα παραπεμπει στο αναπαντητο ερωτημα της ασκησης βιας σαν αντιμετρο στην βια...
    πως μπορει να ηρεμησουν οι ψυχες χωρις το αιμα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. "Το μόνο πράγμα που θα μείνει ανέπαφο είναι η εκδίκηση..."

    Σκέφτονται όλα όσα πέθαναν άδικα και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή