Παραμύθι χωρίς όνομα

Το παραμύθι της ζωής της Πηνελόπης Δέλτα μπορεί να μην είχε αίσιο τέλος.

Ένα άλλο παραμύθι, όμως, που έγραψε, το «Παραμύθι χωρίς όνομα», το οποίο εξιστορεί τις περιπέτειες της Ελλάδας με τρόπο αλληγορικό, έχει αίσιο τέλος.

Σε μια ανώνυμη χώρα τα πάντα έχουν παραλύσει εξαιτίας της ανικανότητας και της ηλιθιότητας των αρχόντων αλλά και της αδιαφορίας και της τεμπελιάς των αρχομένων.

O βασιλιάς Αστόχαστος, που όπως λέει και τ’όνομά του ,σπατάλησε την περιουσία του κράτους και άφησε την άλλοτε ευτυχισμένη χώρα του να ερημώσει, οδηγώντας έτσι τους πολίτες σε οικονομική απόγνωση και προσωπική εξαθλίωση.

Όταν το κράτος φτάνει στο έσχατο όριο της φτώχειας, ζητούν από γειτονικό κράτος δάνειο.

Ο είρωνας ηγεμόνας της γείτονος τους στέλνει αμπαλαρισμένο σε περίτεχνο κιβώτιο μια γαϊδουροκεφαλή.

Αυτή η προσβολή κινητοποιεί το φιλότιμο του απλού λαού.

Με επικεφαλής τον νέο ηγέτη τους, τον Συνετό Β', γιο του βασιλιά , που παραλαμβάνει τη χώρα σε άθλια κατάσταση , αλλά με σκληρή δουλειά, επιλέγοντας με προσοχή για συνεργάτες του λιγοστούς αδιάφθορους που έχουν απομείνει στον τόπο, καταφέρνει έχοντας συμπαραστάτες τον λαό, να την αναστήσει και να την κάνει πάλι μεγάλη και τρανή.

Με φρέσκες ιδέες, αφού πρώτα ανοικοδομήσουν τα ερείπια και αναθεωρήσουν τους θεσμούς, εκστρατεύουν και νικούν τον υβριστή στέλνοντάς του πεσκέσι τη γαϊδουροκεφαλή.

Μοιάζει με σύγχρονη, ελληνική, πολιτική αλληγορία. 

Κι όμως γράφτηκε πριν από 100 χρόνια ακριβώς. 'Ηταν τον Οκτώβριο του 1910 όταν πρωτοεκδόθηκε το «Παραμύθι χωρίς όνομα» της Πηνελόπης Δέλτα, που δεν έζησε καν τα περιπετειώδη κεφάλαια της πρόσφατης Ιστορίας μας: γεννημένη το 1874, αυτοκτόνησε στις 27 Απριλίου του 1941, τη μέρα που μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα.

Το αριστούργημά της πέρασε, όμως, στη νεότερη καλλιτεχνική μας ιστορία, κυρίως χάρη σε μια παράσταση του 1959. Τότε το «Νέο Θέατρο» του Βασίλη Διαμαντόπουλου είχε ανεβάσει το «Παραμύθι χωρίς όνομα» στην ελεύθερη διασκευή για ενηλίκους του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.

“Το Παραμύθι χωρίς όνομα” το έγραψα το 1959 για να κερδίσω οκτώ χιλιάδες δραχμές. Πήρα τέσσερις χιλιάδες μα τις υπόλοιπες, όσες φορές κι αν πήγα, δεν τις έλαβα ποτέ, μια και το θέατρο δεν έβγαλε ούτε τα έξοδά του εκείνη τη χρονιά. Κι έτσι αποφάσισα να τις ξεχάσω - και τις ξέχασα. Όπως μαζί, ξέχασα και το έργο και την παράσταση και τα τραγούδια που είχα γράψει” σημειώνει ο συνθέτης στο δίσκο με τα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν το 1965.

 Ο Λάκης Παππάς ήταν αυτός που συγκράτησε τραγούδια σαν το “Ρίχνω την καρδιά μου στο πηγάδι” ή το “Στην ποταμιά σωπαίνει το κάνονι”, τραγουδώντας τα στις μπουάτ. Εκεί όπου τ’ άκουσαν κάποιοι φίλοι του Μάνου Χατζιδάκι και τον παρότρυναν να τα ηχογραφήσει.

Ενα παραμύθι που μοιάζει πραγματικά πολύ επίκαιρο και τόσο κοντά στο σήμερα.

Αγγίζει χορδές που βρίσκονται σε αδράνεια και με έναν τρόπο ενδυναμώνει την πίστη στην ελπίδα και στην ανάγκη του λαού αυτού να πιστέψει σε πρόσωπα και ιδέες και να επανακτήσει αξιοπρέπεια και συνείδηση.

Μήπως να το ξαναδιαβάζαμε;

"Πέρασαν χρόνια πολλά.

Ο καιρός, που άσπρισε και μάδησε τα μαλλιά του Αστόχαστου και μάρανε την ομορφιά της Παλάβως, άλλαξε και την όψη ολόκληρου του βασίλειου των Μοιρολατρών.

Παντού ερημιά. Πεδιάδες απέραντες, γυμνές, ακαλλιέργητες, απλώνονταν ως τα σύνορα του βασιλείου, και μονάχα μερικές ερειπωμένες πέτρες μαρτυρούσαν ακόμα τα μέρη όπου άλλοτε έστεκαν, υπερήφανα και απειλητικά, τα φοβερά κάστρα του Συνετού Α΄.

Που και που, κανένα γκρεμισμένο παλιόσπιτο ξεχώριζε στην μονοτονία της έρημης πεδιάδας. Τ’ αγριόχορτα και οι πέτρες σκέπαζαν τους λόφους, οι δρόμοι, παρατημένοι, χάνουνταν κάτω από τα’ αγκάθια που ελεύθερα άπλωναν τα πυκνά τους κλωνάρια.

Και σφυρίζοντας ανάμεσα στις πέτρες και τους βράχους, ο άνεμος μοιρολογούσε το ρήμαγμα του τόπου..."

Π.Σ. Δέλτα, «Παραμύθι χωρίς όνομα», σελ. 11-13

Η ανάρτηση αυτή είχε γίνει,σε ανάμνηση του θανάτου της Π.Δέλτα.
Τώρα μπορεί να προστεθεί και εις μνήμην Ι.Καμπανέλλη, ο οποίος έξοχα το μετέφερε στην θεατρική σκηνή, για πρώτη φορά το 1959.
Ας μας πει καλύτερα ο ίδιος για "τα παραμύθια που δεν γερνάνε".

(συνεντευξή του στο ΒΗΜΑ στις 19.11.1995 και ανάμεσα στις πρόβες για την παράσταση που ανέβηκε τότε στο Εθνικό)

Η Δημοκρατική της Ρόδου